Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesinde 26 Temmuz’dahi 4.4 büyüklüğünde zelzele meydana geldi. Depremin dalan üssü Tevekkelli Mahallesi’ne yakınındaki Temiz Fazıl Şehir Hastanesi’nde gücük kesiksiz ürkü yaşandı. Ara Sıra esenlik çalışanları, sayrı ve sayrı yakınları sayrılarevi bahçesine çıktı. Bu depremin peşi sıra bölgede 37 sarsıntı henüz yaşandı.
Sütçü İmam Üniversitesi Mimari ve Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Akademisyen ve Yer Sarsıntısı Araştırı ve Risk Yönetim Merkezi Müdürü Dr. Alican Kop, depremlerin Doğu Anadolu Kırık Hattı’nın Gölbaşı-Türkoğlu segmentinde münferit olarak meydana geldiğini söyledi. İlk depremden sonraları yaşanan özge depremlerin oluşmasının normal olduğunu kaydeden Kop, bunların bir süre sonraları hem büyülükleri hem de sıklıkları azalarak sönümleneceğini söyledi.
“BU SEGMENT KAHRAMANMARAŞ’IN SUNU BALABAN YER SARSINTISI KAYNAĞI”
Bu nedenle vatandaşların bu dümdar depremlerden korkmaması gerektiğini nâkil Dr. Akademisyen Alican Kop, “Bu normal bir proses, ayrıca bu 3-4 ay büyüklüğünde sürebilir. Ama olduğu meydan haddinden fazla cesim, Gölbaşı-Türkoğlu segmenti. Bu segment, Kahramanmaraş’ın arz şişman zelzele kaynağı, zira bu segment 509 yıldır sarsıntı üretmemiş bir segment. Tığ yıllardır söylüyoruz ve birçok jeolog de bu segmenti Türkiye’deki bildirme cesim sismik boşluklardan biri olarak tanımlıyordu. 1114 ve 1513 yıllarında deprem üretmiş bu segmentin 1513’ten beri deprem üretmediğini biliyoruz. Dolayısıyla üstelik bu deprem olmadan geçmiş birlikte söylüyorduk, bu segment üzerinde her an 7 ve civarında yer sarsıntısı olma olasılığı var. Bu zelzele, onu tetikleyen yahut onun öncüsü şeklinde yorumlanacak bire bir deprem değil amma o segment üzerinde he zaman her saniye 7 civarında zelzele olma olasılığı elhak vardı ve zaman dahi maalesef o olasılık bitmeme ediyor” diyerek konuştu.
“KITIPIYOZ DEPREMLER, BÜYÜKLERİ ÖTELER ALGISI AKILLICA DEĞİL”
Dr. Akademisyen Alican Kop, el ortada hasis çaptaki depremlerin facialarla sonuçlanabilecek sarsıntıları engellediği ve ötelediği kabilinden algının dahi akillica olmadığını vurgulayarak, şöyle devam etti: “Bu oldukça kötü depremlerin şişman depremleri önlediği algısı doğru değil. Zira depremlerdeki hem yıkıcılık hem üstelik gurur logaritmik kendisine değişiyor. Söz Gelişi; biz 5 büyüklüğündeki depremin yıkıcılığını 1 namına akseptans ediyoruz, 6 büyüklüğündeki yer sarsıntısı onun 10 dinsiz, 7 büyüklüğündeki deprem onun 100 hatim, 8 büyüklüğündeki sarsıntı ise 1000 moskof. Nedeniyle 4 büyüklüğündeki tıpkı depremin 7 büyüklüğündeki depremin enerjisini boşaltabilmesi benzer değil. Bunun üzere tıpkı anda tıpkı noktada kısaca 1000 parça sarsıntı olması gerekiyor. Yani bu bahis akillicasina değil.”‘
“HASTANE HEM FAY HATTINA YAKIN HEM BIRLIKTE ZEMİNİ ATEŞ”
26 Temmuz’daki depremin bildirme haddinden fazla hissedildiği Soylu Fazıl Site Hastanesi’nin sarsıntının şekil üssüne mümasil olduğunu kaydeden Kop, “Kırık; Gölbaşı’ndan çıkıyor, Balkar’dan göllerin hemencecik yanından Kartal köyüne akilane geliyor. Kartal köyünün bir lahzada doğusunda Uzunalan var. Uzunalan’dan geçip Çiğli köyüne, Tevekkelli, Öksüzlü, buradan Türkoğlu’na büyüklüğünde devam ediyor. Elhak kirik oradan geçiyor, fayın kırığı orada. Site Hastanesi de oraya oldukça yakın konumda, oraya kestirmece 3- 3,5 kilometre kabil aynı uzaklığı var ve o alanlardaki dayanak özellikleri çokça büyük zira Site Hastanesi’nin olduğu alandaki mesnet az çok zehir. Yani hem alüvyonlar var, onun altında da kayaç olarak bozuşmuş kayalar var. Yani bunlar çok akva kayalar değil. Dayanaklık Etmek dahi çok ateş tıpkısı zemin olduğu üzere bunlar depremin etkisini büyütebiliyorlar. Bu nedenle birlikte Site Hastanesi’nde bu çokça aşkın hissedildi. Bu, oradaki zeminin kötülüğünden kaynaklanıyor. Gine benzeri şekilde Tevekkelli civarında birlikte yüzeyde alüvyonlar ve onların altında bozuşmuş kayalar var. O yüzden da zemin keskin olduğu amacıyla depremin etkisini büyütüyor” ifadelerini kullandı.
“ŞU ANDA HERHANGİ BİR ŞEHRİN DEPREME HAZIR OLDUĞUNU ANLATMAK OLANAKLI DEĞİL”
Kahramanmaraş’ın depreme yönelik eylem planlarının yüzde 46’sının gerçekleştirildiğini dile getiren Alican Kop, şu ifadeleri kullandı: “Şu anda seçkin şehrin depreme hazır olduğunu tefhim etmek mümkün değil. Bu kapsamda Kahramanmaraş’ta tabii ki hazır değil. Ama bu konuyla ilgilendiren Türkiye’birlikte haddinden fazla çetin benzeri faaliyet başlatıldı. İl Afet Riziko Azaltma Planı oluşturuldu, bu konuda Kahramanmaraş üstelik uçman ildi ve önce bu çalışmalar başladı. Şu anda afetlere ilgilendiren hasarı tenkis etmek için, önleyebilmek için yapılması müstelzim eylem planlarının yüzde 46’sının gerçekleştiğini görüyoruz. Kahramanmaraş bu konuda başka illere göre çokça daha önde tıpkısı konumda. Ancak gözden kaçan bir derinti başlık var. Örneğin Kahramanmaraş’ta cılız zeminlerde erdemli kıvrım yapılaşmadan pekâlâ uzaklaşmak gerekiyor, bu konuya ilgi edilmediğini görüyoruz. Esasen Kahramanmaraş’ta sıvılaşma dediğimiz, zayıf zeminlerde vadi altı suyu bile varsa binaların haddinden fazla nitelikli olması depreme karşı bir önlem olmuyor. Zira bu durumda dayanak noktası su kabilinden davranıyor ve binaların akarsu içerisinde olduğunu düşünün. 1999 depreminde bunun örnekleri gözlendi, binalar devrilebiliyor, batabiliyor. Bu cins alanlarda efdal katlı yapılaşmada ırak durulması üzerine elan çokça bunaltıcı şeylerin yapılmadığını görüyoruz maatteessüf.”
