Kahramanmaraş merkezli 10 ili vuran depremler sonrası değerlendirmelerde mevcut Jeofizik Mühendisi Hurşit Etkin, Bingöl, Muş, Erzincan’üstelik aheste aynı hareket beklediğini belirtti. Hurşit Etkin, Erzurum’de da zelzele beklendiğini söyledi.

Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki büyük depremi Erzurumlular toplumsal medya yöneticisi Furkan Nehir’e değerlendiren Jeofizik Mühendisi Hurşit Etkili, elan evvel bu depremlerle ilgili çok uyarıda bulunduklarını anlatım ederek, şimdiyse Şarki Anadolu Kırık hattında Bingöl, Muş Varto ve Erzincan için korkulu depremler beklendiğini söyledi. Deli Dolu, Erzurum’un Kuzeydoğu Rum ve Şarki Küçük Asya Fay Hattı’nda bulunmadığını, Erzurum’un kendisine arpalık fay hatlarının olduğunu da belirterek, bu şehirde dahi yer sarsıntısı beklediklerini vurguladı. Bu bölgede depremin kaçınılmaz olduğunu rapor eden Jeofizik Mühendisi Etkin, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz antlaşma, özellikle Bingöl, Muş Varto, Erzincan’üstelik ağır zelzele olacağını düşünüyorum. Bu anlamda on paralık kaygım namevcut, olacaktır, bundan kaçış namevcut. Erzurum’de üstelik deprem bekliyoruz. Bunun sebebi ise Gün Doğusu Anadolu Kırık Hattı’nın alt yanı, yani güney kısmı bölgesinde çok sıkışma oldu. Bu sıkışmalar kuzey istikametinde muhakkak kendisini gösterecektir” dedi.

Etkili, depremi sunma beş altı zararla ayartmak üzere kesin binaların dayanç etütlerinin yapılması gerektiğini ve akıllıca zeminlere çatı nesir edilmesi gerektiğine da dikkat çekti. Çalışkan, “Yer Sarsıntısı bölgesinde bir nice yer sarsıntısı oldu. Bunların bazıları dümdar, bazıları ise esas depremdir. Birbirinden ayrımlı faylar üzerinde gerçekleştiler” ifadelerini kullandı.

“Erzurum’u birlikte uyardım ve 4 şiddeti üstünde hareket meydana geldi”

Erzurum’birlikte gerçekleşen depremleri dahi değerlendiren Aktif, “Geçen dönem Erzurum’üstelik birlikte zelzele oldu. Buraları dahi belen etmiştim. Erzurum’de olan zelzele artçı değil. 4 üstünde ayrımsız yer sarsıntısı oldu ve daha bilahare 3 civarı iki sarsıntı henüz oldu. Burada oluşan depremleri dümdar adına bölümlendirmek akla yatkın değil. Kahramanmaraş bölgesinde 7 üstünde iki deprem oldu. 6 şiddetinin üstünde 4 el yer sarsıntısı oldu. Bunlar Maşrık Küçük Asya Fay Hattı’nda gerçekleşti. 5 ve 6 üzerinde gerçekleşen depremlerin çoğu başlı başına aynı depremdir. Bunlara artçı eylemek yanlış olur” açıklamasında bulundu.

“Bingöl, Muş Varto ve Erzincan’dahi çetin bir sarsıntı bekliyoruz”

Maşrık Anadolu Fay Hattı’nda oluşan sıkışmaların şimal bölgelerinde kendisini göstereceğini belirten Hareketli, “Erzurum bölgesini değerlendirdiğimiz devir alelhusus Bingöl, Muş Varto, Erzincan’birlikte bati deprem olacağını düşünüyorum. Bu anlamda tek kaygım yok, olacaktır, bundan kaçış namevcut. Erzurum’dahi de zelzele bekliyoruz. Bunun sebebi ise Şarki Rum Fay Hattı’nın alt yanı, yani güney kısmı bölgesinde haddinden fazla sıkışma oldu. Bu sıkışmalar şimal istikametinde kesinlikle kendisini gösterecektir” diyerek konuştu.

“Erzurum kırık hatları dışında kendisine hususi fayları var”

Erzurum’un kendisine özel faylarının olduğunu vurgulayan Hurşit Faal, “Ancak Erzurum farklı illere göre Kuzey Küçük Asya Fay Hattı (KAF) ve Şark Rum Fay Hattı’nı (DAF) içerisinde barındırmıyor. Yani Erzurum’dan bu iki kırık hattı üstelik geçmiyor. Erzurum’un namına arpalık, kendisine hususi fay hatları var. Geçmişte bile Erzurum’bile depremler oldu” dedi.

“Zelzele periyotları değişiklik gösterir”

Bazı depremlerin ne antlaşma olacağının banko bilinemeyeceğini de kaydeden Canlı, “Şuna de belirtmek lazım ara sıra depremlerin tahakkuk periyodu 30-40 yılda bir, bazıları 500 yılda bir, bazıları da 200-300 yılda tıpkı gerçekleşiyor. Söz Gelişi Van depremi, o bölgede Muradiye depremini biliyoruz. Ancak geçmiş yıllarda olan Van depremini kimse aritmetik etmiyordu. O sarsıntı fantom aynı faydan meydana geldi. Bu yönde Erzurum’daki depremin hangi zaman olacağıyla ilişkin açık tıpkısı hikmet veremeyiz” şeklinde konuştu.

“Gündüz Feneri Yarımadası Türkiye’yi itiyor ve yapılan çatı zeminleri çokça büyük”

Binaların yapılmadan ilk alelhusus medar etütlerine özen edilmesi gerektiğini tamlayan Etkin, “Herif Arap Yarımadası Türkiye’yi itiyor. Gün Doğusu Anadolu Kırık Hattı’nın şarki tarafını itiyor. Bunu dahi fayları incelediğimizde görüyoruz. Tren raylarının tahminî namına 3 metre atım göstermesi bunun belirtilerinden tıpkısı tanesidir. Bu mıntıka kesin Erzurum’u üstelik etkileyecektir. Bingöl’ü, Muş Varto bölgesini ve Erzincan’ı birlikte etkileyecektir. Erzurum’birlikte çok bulundum ve Türkiye’nin deprem üzerine, sarsıntı olmadan önceki alması gereken önlemler var. Muhakkak binalar yapılmadan evvel dikkatle destek etütleri yapılması gerekiyor. Kâh müteahhitler bunu tek önemsemiyor, onlar aldıkları paraya bakıyorlar. Esasen bu destek etütlerinin yapılması, binaların bölgeye akla yatkın düz yazı edilmesi zorunlu durumda bulunuyor. Ancak bu konuda kapsamı müteahhitler belirliyor. Maliyeti onlar belirliyor. Yapıyı görmeden istinatgâh etüdü raporu verenler da var. Bunlara dahi katiyen tedbir alınması gerekiyor” dedi.

“Alüvyonal zeminlere inşa edilen binalar çokça erdemli ihtimal yıkılır”

Alüvyonal bölgelere mensur edilen binaların ise genelde yıkıldığını belirten Jeofizik Mühendisi Hurşit Canlı, “Alüvyonal ortamlarda yapılar kuruluyor. Bu alanlara çatı açmak çok risklidir. Düz aksine biraz henüz yükselti kesimlere bina düzenlemek çokça daha sağlıklıdır. Kaya ortamlara yapılan binalar henüz kuvvetli oturuyor ve henüz kuvvetli oluyorlar. Düzlük alanlardan söz gelişi Hatay yalın kat oldu. Amik Ovası yerle aynı oldu. Yıkıntıların arz haddinden fazla olduğu zeminlere baktığımız ahit bütün alüvyonal bölgeler olduğunu görüyoruz. Buralar yıkılmaya uygun zeminler. Bu zeminlerde yapılacak binalara çok dikkat emreylemek geçişsiz. Erzurum’de da umumi adına

alüvyonal ortamlara binalar müesses. Alüvyonal müstevi dediğimiz kum, kil, çakıl kabilinden şeylerin sıkışık gelmesi, deprem takkadak tekrarlı yüke bozukluk oluyor. Örnek namına benzeri boksörün sonsuz yumruk atması gibidir. Yer Sarsıntısı şappadak çatı içerisine giriyor. Yapı içerisine girince kiriş ve kolonlar birbirine varyos kabil çarpmaya başlıyor. Nedeniyle kiriş ve sütun birer tahripkâr öge namına davranıyor. Kayran altındaki yer sarsıntısı ne büyüklüğünde yüksekse yapıya birlikte o kadar faziletkâr bir angarya biniyor. Bu de ne eyvah ki yıkılmalara hastalık oluyor. Istinatgâh sıvılaşmaları bile meydana geliyor ve binalar hangi büyüklüğünde akva olsa da dayanak çürük olduğu üzere çatı temelle bu arada canip yatıyor. Bu bölgelerde önlemler alınmalıdır” diye niteleyerek konuştu. – ERZURUM