Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) marifetiyle başlatılan yarasa halkalama çalışmaları ile Türkiye’deki yarasaların barhana güzergahı, abuhava değişikliğinin yarasalar üzerindeki etkisi, tagaddi, üreme, dirim döngülerinin takibi kabil veriler elde edilecek.
ÇAKÜ Eldivan Afiyet Hizmetleri Patika Yüksekokulu Yer Sağlığı Programı öncülüğünde, ÇAKÜ Karışık Hayatı Aplikasyon ve Araştırı Merkezi (YABAM) koordinasyonunda yarasalar için elan aşkın vukuf edinebilmek üzere halkalama çalışması başlatıldı.
Çalışmaya, kasım ayında Köyceğiz Dalyan Özel Çevre Esirgeme Bölgesi’ndeki Küçük Asya Sığla Ormanları’nda yaşam alanı oluşturan gâh yarasaların halkalanmasıyla başlandı.
ÇAKÜ Çandır Hayatı Uygulama ve Araştırı Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz, AA muhabirine, yarasaların, kutuplar dış dünyanın rastgele durumunda yayılan çeşitler olmasına karşın haklarında haddinden fazla bir iki molekül bildik canlılar olduğunu söyledi.
Yarasaların Türkiye’bile memeli faunası zarfında genişlik hareketli ikinci grubu oluşturduğunu belirten Yorulmaz, “Evvelden yapılan çalışmalarda bundan sonra hangi bölgede tünedikleri, hangi soy çeşitliliğine topluluk oldukları gibi sistemli araştırmalara odaklanılmıştı. Serencam dönemde ÇAKÜ merkezli çalışmalarla yarasaların ekolojik rolleri üzerine odaklanmaya çalışıyoruz. Bizler ÇAKÜ Karışık Hayatı Uygulama ve Araştırı Merkezi’nin tedris üyeleri ve araştırmacıları yerine yarasaların Türkiye’deki ekolojik rollerini, ekolojik davranışlarını ortaya koyacak öncü çalışmalar yapıyoruz.” dedi.
Yarasa halkalaması Türkiye’de ilk kez ÇAKÜ öncülüğünde yürütülüyor
Yarasalarla ilgilendiren bir nice araştırı yaptıklarını dile getiren Yorulmaz, şöyle devam etti:
“Yarasaların halkalanması başlığı, Türkiye’üstelik ilk kez esasen ÇAKÜ öncülüğünde yürütülen serbest kapsamlı aynı himmet. Burada tığ yarasaların ulusal anlamda barhana hareketliliğini anlamaya çalışıyoruz. Için haddinden fazla az şey bildiğimiz yarasaların göçleriyle ilgilendiren ulusal tıpkı apışlık oluşturmaya çalışıyoruz aslında. Bu halkalamalarda elde edeceğimiz ferasetsiz bildirimlerle biz yarasaların ne ekolojik ve yankı-coğrafik bölgeleri ne dönemlerde tercih ettiğini, bunun altında yatan nedenlerini, iklimsel mi rızık kaynaklı mı olduğu kabil yanıtları ortaya koyarak ihtimal akıbet dönemde çıktı konuşulan iklim değişikliğinin yarasaların hareketliliği üzerindeki etkisini detaylı vadede anlamamızı sağlayacak veriler elde etmiş olacağız. Bu halkalar üzerinde Çankırı Karatekin Üniversitesinin kısaltması ÇAKÜ ve TR kodu ile beraber bir numara serisi olacak. Bu halkalar ilerleyen dönemlerde daha çok yarasa bireyine uygulanarak, elbette biz bunları artırarak Türkiye’nin ayrı ayrı yerlerinden bu bulguların geri dönüşlerini almaya başlayacağız. Bunların ekolojik analizlerini akabinde tafsilatlı vadeli namına ortaya koymuş olacağız.”
Ekolojik koşullarda uzunca yıllar farklı tehditleri giderilmiş edebiliyor
Eldivan Esenlik Hizmetleri Iz Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker dahi yarasaları incelerken farklı disiplinleri benzeri araya getirdiklerini rapor etti.
Halkalama çalışmalarının uzun vadede izlem çalışmaları olduğunu, yarasalar özelinde dünyada teferruatlı yıllardır yapılan ayrımsız teknik olduğunu tamlayan Ürker, “Bu yılın başında Şark Afrika ülkelerinden Ruanda’bile 40 yıl geçmiş halkalanmış tıpkı yarasa bireyi ile birkaç hafta evvel de Rusya’nın Sibirya bölgesinde 41 sene önce halkalanmış tıpkısı ayrıksı yarasanın bulunduğu kaydedildi. Bu kadar pespaye canlının 41 yıl boyunca doğada yaşayabildiğini, ayrımlı alanları ayrımlı şekillerde kullanabildiğini ve bu kadar ekolojik koşullarda uzun uzun yıllar boyunca ayrımlı tehditleri dahi bertaraf edebildiğini görüyoruz.” diyerek konuştu.
Türkiye’de halkalama çalışmalarının bu sene başladığını, evvel kendisine Köyceğiz Dalyan Hususi Çevre Himaye Bölgesi’ndeki Anadolu Sigala Ormanları’nda 6 bireyin halkalandığını aktaran Ürker, tahminî 5 sene geçmiş Bursa Uludağ’da, Çanakkale’birlikte, Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nda, Ankara Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda yerleştirilen gece kuşu yuvaları üzerinde bu çalışmaları yaptıklarını, tafsilatlı yıllar devam etmesi planlanan çalışmaları, yetiştirdikleri öğrencilerin sürdüreceğini dile getirdi.
İlk etapta 1500 gece kuşu halkalanacak
ÇAKÜ’nün yarasalar özelinde ince vadeli etkisi olabilecek benzeri çalışmaya mum tuttuğunu rapor fail Ürker, şunları kaydetti:
“Türkiye’birlikte 39 yarasa türümüz var. Bunlardan yalnızca biri kâr ile beslenen ve vücudunun iriliğinden âlem halkalama yapılmayan tıpkısı gece kuşu türü olduğundan ülkemizde geriye küsurat 38 türü halkalayabileceğiz. Biz birlikte 38 garip odağında ayrımlı habitatlarda, tınlamalı olarak izlediğimiz sahalarda elan bir zamanlar yerleştirdiğimiz yarasa kutularında tüneyen bireylere ve kolonilere evet birlikte tınlamalı izlem ettiğimiz mağaralardaki kolonilere önceki etapta elimizde kâin 1500 halkayı 1-2 sene içerisinde takmış olmayı planlıyoruz. Devamında elde edilen verilerin analizine göre, halkalama programımızı tafsilatlı yıllar süresince bitmeme ettireceğiz.”
