– JMO Başkanı Çeltik: “sarsıntı öldürmez, yapı öldürür” söylemine eleştiri

Jeoloji Mühendisleri Odası Antalya Yazıhane Başkanı Kortej Mürtefi Çeltik:

“İlk tespitimizi ülkemizde çatı yerleşiminde kusurlu temel taşı kullanıyoruz”

-“‘Zelzele öldürmez, çatı öldürür” söylemi kusurlu, kavisli düzlük seçimi, temelsiz zeminler ve çatı bile öldürür”

Yararlı olan ise doğru zemine akıllıcasına bina ve makul denetimdir, bizi üzen ve ağır ve bu tablonun değişmeyecek olmasıdır”

-“Beş Altı yönetmelik değişikliğiyle önümüzdeki dönemin yapılarının yüzdelik 80’i haddinden fazla daha dinamik olacaktır”

ANTALYA – Yer Bilimi Mühendisleri Odası Antalya Büro Başkanı Kortej Mürtefi Çeltik, ‘sarsıntı öldürmez, yapı öldürür” söyleminin muallel olduğunu belirterek, “Kusurlu düz seçimi, temelsiz zeminler ve binada öldürür. Müfit olan ise doğru zemine akıllıca yapı ve doğru denetimdir. Bizi üzen ve ağır ve bu tablonun değişmeyecek olmasıdır. Bir şeyleri yaparak akla yatkın serencam araştırmak benzer değildir” dedi.

Jeoloji Mühendisleri Odası Antalya Idarehane Başkanı Kortej Büyük Çeltik, Kahramanmaraş merkezli 11 ilde faal olan şişman depremler hakkında açıklamalarda bulundu.

Bilim insanlarının beklediğinin çokça üstünde tıpkısı depremin olduğunu kaydeden Çeltik, daha çok birey ve para kayıplarını sunma uzuv indirecek icraat ve öngörülerde bulunulmalı, çokça sakil şekilde taharri ile denetim yapılması gerektiğine özen çekti.

Süregelen söylemlerin değiştirilmesi gerektiğinin altını çizen Çeltik, “Akla Yatkın söylemler kullanmalıyız, söylemler bizi eylemlere dönüştürüyor. ‘Deprem öldürmez, çatı öldürür” banko nakıs ayrımsız söyleyiş. 1940’taki gazete manşetleriyle, bugün ortada ayırt yok. Bibi yanlış binalar ve müteahhitlerden bahsediliyor. Bu söyleme bitmeme edersek, doğayla inatlaşmaya geçiyor. Şöyle algılanıyor, o ant taşıyışı sistemleri değiştirelim insanlar layemut diyorsunuz. 1940,1950,1970,1971,1972,1999,2023’de hala insanlar binaların süresince ölüyorlar. Hareket bölgesinde incelemelerde bulunduk, bir çokça bina 2000 yılı sonrasında işlenmiş. Binalar öldürüyor. Amma hattının 50 ile 500 metre uzaklıkta camı birlikte kırılmayan gecekondular gördük. Mühendislik, çatı denetleme hizmeti almayan binalarda cam kırığı bile namevcut” diyerek konuştu.

“Bina dayanak noktası ilişkisinde tehlikeli sıkıntı var”

Bu noktada kırık hatlarına uzak bölgelerde evlerin yapılması gerektiğine vurgu işleyen Çeltik, “Kâr, yanlış kayran seçimi, sıvılaşma problemi, binalar, duruk hatalarda insanları öldürüyor. Söylemlerimiz doğru zemine, akıllıca yapı ve akıllıcasına teftiş yapılması gerekir. Bu problemlerin ayrımsız çoğunun kusurlu vadi seçiminden kaynaklandığını gördük. Adana’bile depremden 200 kilometre uzaklıkta 14 eğik aynı yapı yıkılmış. Etrafında analog ve bire bir büyüklükte binalar var yıkılmamış. Çatı medar ilişkisinde gösterişli problemler var. Tekrar Adana’dahi benzeri iki binadan biri bıçakla kesilmiş üzere ortadan ikiye şaz. Yarısı duruyor, yarısı yıkılmış. Burada banko zeminde benzeri maslahat var. Binaların asıl sistemleri tıpkı birime oturtulmalıdır ki ana tıpkısı anda çalışsın. Eğer temelin yarısı katıksız, yarısı dolguya oturuşa çatı makul çalışmaz ve yıkılır” ifadelerini kullandı.

“Falsolu destek “

Kahramanmaraş bölgesinde Göksun ilçesi dahil makam ve dağlık alanlardaki yapıların uymazlık görmediğini tabir eden Çeltik, ” Dağdadır ama yakınından fay hattı geçiyordur o başka. Bizim evvel tespitimizi ülkemizde çatı yerleşiminde yanlış temel taşı kullanıyoruz. Zamanında insanlar herhangi bir zaman dağlara ve yamaçlara makul yerleşmişleri ovaları abes bırakmışlardır. Biz bugün ısrarla ovalara yerleşmeye bitmeme ediyoruz. Yapı öldürür, eksik söylemdir. Falsolu kayran seçimi, asılsız zeminler ve binada öldürür. Akıllıca olan ise akıllıca zemine akıllıca yapı ve akıllıca denetimdir. Bizi üzen ve korkulu ve bu tablonun değişmeyecek olmasıdır. Bir şeyleri yaparak makul son aramak olanaklı değildir. Bundan Sonra benzeri şeyleri değiştirme vakti geldi” dedi.

Çeltik,2020 yılında bölgedeki kırık üzerindeki bölgedeki ülke ve ilçe bürokratlarına uyaran yazılar göndermelerine karşın çok az kişinin et kafalı çevrim yaptığını hatırlattı.

“Yapıların yüzdelik 80’i düzelecektir”

Bundan Sonra yapılan kentleşmeyi kaldırma ve değiştirmenin benzer görünmediğine değinen Çeltik, ” Ülke yerine bugün kolumuzun biri kırıldı. Muhtemel balaban depremler var. Bunlar için güç maliyetler gerekiyor. Dönüşümler artık çok dümdüz değil. Ama aceleci şekilde şurası yapabiliriz. Kullanılmamış yerleşim alanlarını yaparken, akıllıcasına kayran seçimi cesim zira bugün binlerce cevaz alınmaya bitmeme ediyor. Zaman hareket oldu ama değişik taraftan insanlar beton dökmeye devam ediyor. İnşaat sektörü bitmeme ediyor amma bu binalarda güç problemler var. Geçmişi dönüştürelim ama yarınımızı çevirmek amacıyla bugünden vacip önlemler alınabilir. Beş Altı talimatname değişikliğiyle önümüzdeki dönemin yapılarının yüzdelik 80’i çokça elan kıvrak olacaktır. Zaman yapmayacaksak olur hangi devir” ifadelerine düz verdi.